Sociocratie is een bestuursvorm die uitgaat van gelijkwaardigheid van de deelnemers. Het is een methode voor medezeggenschap en besluitvorming. Organisaties die werken in zelfsturende teams maken vaak gebruik van de sociocratische manier van vergaderen. Het is niet nieuw, maar komt wel meer voor bij groepen die een andere maatschappij voorstaan.
Basisregels
Om consent (instemming) te krijgen moet er veel aandacht besteed worden aan de frustraties en bezwaren van de minderheid.
Je vormt met elkaar een kringorganisatie waarbij niemand bovenaan staat en je vertegenwoordigers kiest en deze beslissingsbevoegdheid geeft om namens jou op een hoger niveau besluiten te nemen.
In een open discussie worden ook de taken verdeeld met consent. Hierbij is het handig als zowel dromers, critici en realisten meedoen.
Vergaderen
Het is best lastig als groep om het overleg goed te doen. Hoe krijg je langsprekers, niet-sprekers, uitweiders, van-het-pad-af-rakers in het gareel? Hoe bepaal je de agenda? Hoe zorgt de eigenaar (inbrenger) van een agendapunt dat allen het punt serieus gaan nemen?
Gedisciplineerd overleggen kan aangeleerd worden met vallen en opstaan, terwijl het toch gezellig blijft.
Achtergrond
De naam komt van Latijnse en Griekse woorden socius = medemens en kratein = regeren, en betekent de medemens regeert. Gelijkwaardigheid komt niet tot uiting in one-man-one-vote van de democratie maar in het consentbeginsel: een besluit kan alleen genomen kan worden wanneer alle aanwezigen geen overwegend beargumenteerd bezwaar hebben.[1]
De term sociocratie is geïntroduceerd door Kees Boeke, de oprichter van de Werkplaats Kindergemeenschap. Gerard Endenburg heeft dit idee in de jaren ’70 van de vorige eeuw uitgewerkt in zijn elektrotechnische bedrijf.[3] Dit resulteerde in een formele organisatiemethode genaamd de Sociocratische Kringorganisatiemethode, die inmiddels in een aantal organisaties wordt toegepast. Bijvoorbeeld bij het ontwerpbureau Fabrique in Amsterdam en Rotterdam, de Boeddhistische Omroep Stichting of de zogenaamde Democratische Scholen.
In het moderne bedrijfsleven wordt Sociocratie 3.0 toegepast, waarin ook andere patronen voor effectieve samenwerking worden verweven.